Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Biyokimya Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aysun Bay Karabulut, bedeni çeşitli tesirlerden koruduğu sav edilen glutatyon, gibisi antioksidan ve besin desteklerinin birinci etapta “plasebo” tesiri yarattığını belirterek, “Glutatyonun ve öbür antioksidanların bedende uzun vadeli yarar verebilmesi için istikrarlı beslenmeyi öneriyorum.” dedi.
Prof. Dr. Karabulut, AA muhabirine, bilhassa Kovid-19 salgın sürecinde ve son devirde mevsim geçişlerinde damardan alınan vitamin ve besin desteklerinin tanınan hale geldiğini söyledi.
Bu çeşit desteklerin yüksek maliyetli olduğuna işaret eden Karabulut, kimi durumlarda da bunlarla ilgili, “mevsim uzunluğu virüs ve bakterilere karşı müdafaa sağladığı, cildi güzelleştirdiği, bağışıklık sistemini güçlendirdiği” üzere argümanların ortaya atıldığını kaydetti.
En tanınan eserlerin glutatyon destekleri olduğunu tabir eden Karabulut, bu ve gibisi eserler üzerine yaklaşık 30 yıldır bilimsel araştırmalar yürüttüğünü anlattı.
Glutatyonun, ağır metaller üzere reaktif oksijen cinslerinin toksik tesirlerinden koruduğunu lakin bu antioksidanın oksidatif gerilimi tek başına yok edemeyeceğini belirten Karabulut, “Bu ve gibisi antioksidanların, bedene tek seferde enjeksiyon tekniğiyle yüksek dozlarda alınmasını yanlışsız bulmuyorum.” ikazında bulundu.
Prof. Dr. Aysun Bay Karabulut, glutatyonun damar yoluyla alınmasına gerek olmadığını bilimsel çalışmaların da gösterdiğine işaret ederek, “Bu bir ilaç olmadığı için destek edici bir unsurdur. Ağızdan aldığınız besin destekleri muhakkak dozda alındığında katkısı var. Tek başına glutatyon, gerilimi uzaklaştırmak, cildi güzelleştirmek ya da bağışıklığı kuvvetlendirmek için kâfi değildir.” diye konuştu.
Bu tekniğe karşı olmadığını söyleyen Prof. Dr. Aysun Bay Karabulut, şunları kaydetti:
“Bir dünya masrafa girerek enjeksiyonla glutatyon ya da öteki antioksidan destekleriyle hem bedeni yorarsınız hem de yarar görmezsiniz. Bedene birinci etapta verildiğinde ruhsal uygun hallilik durumu olan plasebo tesiri olabilir. Bilhassa mevsim geçişleri nedeniyle son devirde popülerleşen glutatyon ya da öbür antioksidan yahut öteki vitamin desteklerinin dışarıdan verilmesinin uzun vadede bir yararı olmayacaktır. Bunlar yalnızca tanınan telaffuzlar. Bu yollara başvuranlar, hem ekonomilerini zorluyor hem de bedenlerini gereksiz yere bir şoka maruz bırakıyor. ‘Bu destekleri yarım saatte alayım, uzun devir bana yararı olsun’, bu türlü bir şey yok. Bu bakış açısı, ‘Ben bugün çok fazla yemek yiyeyim de yarın hiç acıkmayayım’ mantığına benziyor. Bunun bir metabolizma müddeti var. Damardan alınan yüksek dozda glutatyon ya da bir rastgele bir antioksidan en fazla 40 saat sonra bedenden atıldığından yeteri kadar fayda sağlamaz. Bunun birikim yapması kelam konusu değil. Bunlar, gidip kaslara ya da damarlara yerleşmez. Çok sayıda antioksidan varken hele ki tek başına glutatyon bu işi hiç çözmez.”
C vitamin desteklerinde de çok doza maruziyet halinde hastanın toksikasyona gireceğini söyleyen Prof. Dr. Karabulut, “Burada emsal bir durum kelam konusu. C vitaminini dozunda aldığınızda bunun koruyuculuğu yalnızca bir gün, en fazla iki gündür. Biyokimya profesörü olarak bilimsel olarak ölçülemeyen hiçbir şeyi artı destek olarak önermiyorum.” biçiminde konuştu.
“Aşırı derecede radikal üretimine yol açabilir”
Prof. Dr. Karabulut, glutatyon ve gibisi antioksidanların doğal besin kaynaklarından alınmasının değerini vurgulayarak, alınan tüm besin eserlerinde dozun çok değerli olduğuna işaret etti. Karabulut, şu tekliflerde bulundu:
“Glutatyonun ve başka antioksidanların bedende uzun vadeli yarar verebilmesi için istikrarlı beslenmeyi öneriyorum. Hangi besinlerden alabiliriz? Mesela iki tane kükürtlü kayısı, brokoli, avokado, ceviz, badem, magnezyum içerikli besinler, yağsız et ve balık yiyerek gerekli antioksidanları alabilirsiniz. Elma, roka, brokoli, sarımsak, greyfurt üzere besinlerde de fazlaca bulunur. N-asetilsistein desteği de gerekir. Glisin, L-sistein ve L-glutamat, glutatyon yapısındaki amino asitlerdir. Glutatyon, toksik unsurların ve ilaçların metabolizmasında, bedende oluşan hür radikallerin temizlenmesinde ve bağışıklık sisteminin güçlendirilmesinde vazifelidir fakat tek başına kâfi değildir. Örneğin şu an mevsimi, domates konservesi içerisindeki likopen düzeyi ile gerekli glutatyon direkt alınabilir.”
Stres molekülleriyle baş etmenin kolay olmadığının altını çizen Karabulut, doğal beslenmenin yanı sıra yürüyüş, antrenman üzere akvitelerin de birlikte yapılmasını da önerdi.
Aralıklı oruç metodunun da bedene antioksidan alımını hızlandırabildiğini belirten Karabulut, “Bunun da yanlış uygulamaları var. Çok derecede aç kalanlarda farklı kanserlere rastlıyoruz. Ramazanda orucun yararı çok, yeniden orta ara oruçlar tutulabilir ancak bu, dozunda ve tıpkı vakitte bedeni yormayacak biçimde yapılmalı.” dedi.
Prof. Dr. Aysun Bay Karabulut, enjeksiyon prosedürüyle damardan verilen glutatyon ve gibisi desteklerinin zararlarına ait bir soru üzerine, “Bir anda bedene bu dozda bir yükleme yapmanın ziyanlı tesirleri de olabilir. Çok derecede radikal üretime yol açabilir. Dışarıdan verilen her destek, bedeni şoka sokabilir. Bu bir döngü yaratabilir. Glutatyon peroksidas enzimlerini oluşturabilmek için tek başına o yolağı çalıştıramazsınız. Doğal beslenme ile tüm gerekli antioksidanlar kâfi düzeyde alındığında lakin bu enzim etkinleşebilir.” tabirlerini kullandı.
Karabulut, sağlıklı beslenmede vakit zaman çok yağlı besinlerin önerildiğine şahit olduğunu da belirterek, “Yağlı beslenmenin sonraki günkü biyokimya sonuçlarına baktığımızda yüksek oranlarda trigliserit ve kolesterola rastlıyoruz. O yüzden yağlı etli yemek yerine yağsız et tercih edilmeli. Glutatyon ve tüm antioksidanların alımı için haftada iki kere yağsız et, geri kalan günlerde balık ve zerzevat ile beslenmeyi öneriyorum.” diye konuştu.