Vakanüvis
Bugünkü bilgilerimizle Dünya, Güneş sisteminde hayatın var olduğu tek gezegen. Malum, Dünya’nın bir de uydusu var; Ay… Uzayın akıl almaz uzaklıkları düşünülünce, dünyanın “hemen yanı başındaymış” üzere duran Ay, tarih boyunca insanların ilgisini çekti.
15 ASIR BOYUNCA AY’A SEYAHATİ YAZABİLEN OLMADI
Asırlar boyunca Ay, bilimsel araştırmalarda da entelektüel sohbetlerde de kendisine her vakit yer bulduysa da birinci müstakil bir yazıma husus oluşu, milattan sonra ikinci yüzyılda görüldü. Samsatlı Lukianos (d. 125 ö. 180), “bilim kurgu” sayılabilecek bir teknikle, “Ay’a seyahat”i yazmıştı. İngiliz Daniel Defoe, birebir mevzudaki yapıtı olan “Dünya’dan Ay’a İletişim”i Lukianos’tan fakat 15 asır sonra, 1705 yılında yazacaktı.
Jules Verne’nin “Ay’a Seyahat”i ise Fransa’da 1865’te yayınlanacaktı. Bu alanda daha sonraları da çok sayıda eser kaleme alındı. Aslında, bugünkü ismiyle “bilimkurgu”, eski vakitlerden bu yana “Ay’a gitmenin mümkünlüğünü” anlatmıştı.
SAMSATLI LUKİANOS, YUNAN RABLERİNE KARŞIYDI
Roma periyodunda yaşayan Samsatlı Lukianos, bir Anadolu insanıydı. Tarihi boyunca pek çok âlim, müellif ve sanatkara konut sahipliği yapan, evvelce Komagene İmparatorluğu sınırlarındayken Roma İmparatorluğu tarafından ele geçirilerek Suriye eyaletine bağlanan, günümüzde Adıyaman’ın hudutları içinde kalan Samsat, Lukianos’un da doğup büyüdüğü kentti. Bir emekçi ailesinin çocuğu olan Lukianos, gençliğinde bir mühlet heykeltraş olan dayısının yanında çalışmıştı.
Daha sonra İyonya’ya (İzmir ve Aydın civarı) giden Lukianos, burada Yunan lisanı ve kültürü üzerine eğitim aldı. Bilhassa Homeros ve Platon’un yapıtları üzerine çalıştı. Daha sonra Antakya’da avukatlık yapan Lukianos, giderek ideoloji üzerinde ağırlaştı. Bir orta Roma’da da yaşayan Lukianos, eser yazmaya da başlamıştı. Yazılarında hicivli bir üslup kullanan Lukianos, doğal olarak çok sayıda hasım da kazanmıştı. İtalya ve Galya’ya da giden Lukianos, Sofist akıma dahil oldu; buralarda yaptığı konuşmalarda Sofistlik dışında kalan bütün filozofları eleştirdi, “mitolojik paganizm”e ağır hücumlar yöneltti. Son atağı “tanrılar”a karşı olunca, kendisine yönelik tenkitler de akına dönüşecek ve Lukianos, Mısır’a kaçmak ve hayatının sonuna kadar burada yaşamak zorunda kalacaktı.
“AY ADASI’NA GİTTİK, GÜNEŞLİLERLE AYLILARIN SAVAŞINI SEYRETTİK”
Onun yapıtları ortasındaki en enteresan çalışma, kendi başından geçmiş üzere kaleme aldığı, “Gerçek Bir Öykü” (A True Story) ismini verdiği fakat sonrasında “Ay’a Seyahat” diye anılan kitabıydı. “Gerçek Bir Öykü”, bugünün “bilim kurgu” tipini andırır bir içeriğe sahipti. Hikayeye nazaran; Lukianos ve arkadaşları, bir tekneyle o tarihlerde “Herkül Sütunları” olarak isimlendirilen Cebelitarık Boğazı’nın batısına geçmeyi başarmışlardı. Müellif, “başarı” sözcüğünü kullanıyordu, zira devrin mevcut bilgilerine ve anlayışına nazaran, boğazın ilerisi “gizemli bir diyar”dı.
İşte, kümenin teknesi bu bölgeye geçebilmişti. Fakat tekne burada büyük bir fırtınaya yakalanacak; dalgalar, fırtınanın şiddetiyle onları gökyüzüne fırlatacaktı. Lukianos ve arkadaşları, gökyüzünde tam 7 gün 7 gece kalacaklardı. Seyahatin güzergahında, “Gökyüzünde pırıl pırıl parlayan bir ada” da vardı. Bu “ada” ise Ay’dan oburu değildi. Lukianos’un hayal gücü o kadar genişti ki, kıssasında bir de “Aylılar ve Güneşliler” ortasındaki savaştan kelam ediyordu. Küme, öbür dünyalardan, varlıklardan hikayeler de dinledikten sonra yeryüzüne dönmüştü.